«سەهۆڵان» له ٤٢ کیلۆمیتریی باکووری رۆژهەڵاتی شاری مەهاباد، بەشی ناوەندیی دێهستانی «ئاختاچی ڕۆژاوا» له ناوچەی «مەحاڵ» هەڵکەوتووه.
ئاسەواری قەڵای سەهۆڵان به ژمارەی تۆماركراوی ۱۵۹۸۸ له «میراتی فەرهەنگی»، به بەرزاییی ۱۸۷۰میتر له ڕووکەشی زەریاکان له باكووری ڕۆژھەڵاتی ئاوایی هەڵكەوتووه که مێژووەکەی دەگەڕێتەوه قۆناغى هەزارەی یەکەمی پێش زایین.
ئەم ئەشکەوتە یەکێک له مێژووییەکانی ناوچەیه، به وتەی کارناسان لەنێو ئەشکەوتی سەهۆڵان، کووپەی سەردەمی «ئەشکانی» و هەروەها جامی مسی سەردەمی «ئیڵخانییەکانی مەغوول» دیتراوتەوه و تۆمار کراون. «سەهۆڵان» له «سەهۆڵ + ان» پێکهاتووە که (ان) لێرەدا پاشگری کۆیه، گشت وشەکه به مانای «جێگای سەهۆڵ» یان «قوڵکەئاوێک که بەستبێی»ـە. ئەشکەوتی سەهۆڵان یەکێکه له دیمەنه جوانەكانی سروشت که لەدوای  ئەشکەوتی «عەلی سەدر»ی هەمەدان و «قۆڕی قەڵا»ی پاوه سێیەم ئەشکەوتی ئاویی وشکی گەورەی ئێرانە و مێژوویەکی دەگەڕێتەوه دواقۆناغى دوویەمی زەوی‌ناسی، هەڵبەت ئاسەواری سەردەمی «پارت»ەكان، «ئەشکانی»یەکان و دەورەی ئیسلامیشی تێدا دۆزراوەتەوه.

بەشی دووەمی ئەشکەوت، ویشکایییه و «كونەماڵان»ی پێ دەڵێن. بێگومان كونەماڵان سەردەمێک مرۆڤی تێدا ژیاوه، بەتایبەت سەردەمی شەڕی دووەمی جیهانی که «حرووس»ان کەوتنه کوشتوکوشتاری خەڵکی کورد و خەڵكی گوندەکانی دەوروبەر وەکوو «عیساکەند، سیچان بڵاغ، یاڵاوە و سەهۆڵان» پەنایان بۆ ئەم ئەشکەوته بردووه. لەم ئەشکەوته باڵندەی وەکوو «شەمشەمەکوێرە» و «كۆتر» دەژین، هەروەها «ئاڕتيميا» جۆرێک زینەوەری نەرمپێسته که لهنێو ئاوی ئەم ئەشکەوتەدا دەژی.

ئەو ئەشکەوتە ئاوییە بە شێوەی سروشتی ناوازە و قەندیلی تایبەتەوە کە هەیەتی لە داوێنی زنجیرە کێوگەلێک بە ناوی «کۆتر» هەڵکەوتووە کە بەرزترین شوێنی لە ئاستی دەریاکانەوە ٢٢٠٠ مەتر بەرزە.